Gjykata Kushtetuese ka miratuar kërkesën e Komunës së Graçanicës për vendosjen e masës së përkohshme, pezullimin e vendimit të Qeverisë për dhënien e parcelave të kësaj Komune në shfrytëzim të shoqatës bamirëse “Jetimat e Ballkanit” për ndërtimin e qendrës rezidenciale për autizëm, sindromë down dhe aftësi të kufizuar për fëmijë, persona të rritur dhe të moshës së shtyrë.
Sipas vendimit të 5 gushtit 2025, masa e përkohshme do të jetë në fuqi në kohëzgjatje deri më 31 tetor 2025, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Më 28 gusht 2024, Qeveria e Republikës së Kosovës miratoi vendimin me të cilin disa parcela në Komunën e Graçanicës i jepen në në shfrytëzim Shoqatës Bamirëse “Jetimat e Ballkanit” për ndërtimin e Kompleksit “Qendra Rezidenciale e Kosovës për autizëm, sindromë down, dhe aftësi të kufizuar për fëmijë, persona të rritur dhe të moshës së shtyrë” në periudhë prej 99 vitesh.
“Sipërfaqet/pjesët e ngastrave kadastrale Nr.150-0, 155-0 dhe 17-8 në pronësi të Komunës së Graçanicës, barten në emër të Qeverisë së Republikës së Kosovës për realizimin e interesit publik sipas pikës 1. të këtij Vendimi. Pas bartjes, me fuqi të këtij Vendimi, të njëjtat do ti jepen në shfrytëzim shoqatës bamirëse nga pika 2. e këtij Vendimi. Sipërfaqet/pjesët e ngastrave kadastrale të cekura në pikën 3. të këtij Vendimi dhe sipërfaqet/pjesët e ngastrave Nr.154-0 dhe 36-0 në pronësi të Republikës së Kosovës, i jepen në shfrytëzim Shoqatës Bamirëse “Jetimët e Ballkanit” për nevoja të ndërtimit të Kompleksit “Qendra Rezidenciale e Kosovës për autizëm, sindromë daun, dhe aftësi të kufizuar për fëmijë, persona të rritur dhe të moshës së shtyrë” sipas tabelës bashkëngjitur këtij Vendimi”, citohet vendimi i Qeverisë.
Kurse, obligohej Agjencia Kadastrale e Kosovës të kryejë të gjitha veprimet procedurale dhe gjeodezike (matjet dhe ndarjet) dhe të bëjë bartjen e sipërfaqeve/pjesëve të ngastrave në emër të Shoqata “Jetimët e Ballkanit” me seli në Prishtinë.
Në vendimin e Kushtetueses thuhet se Komuna e Graçanicës më 2 prill 2025 kishte dorëzuar kërkesë në Gjykatën Kushtetuese, me të cilën kishte kontestuar kushtetutshmërinë e vendimit të Qeverisë, duke kërkuar nga Kushtetuesja të vendos masën e përkohshme për të pezulluar ex lege hyrjen në fuqi dhe zbatimin e vendimit të kontestuar, deri në vendosjen në merita të kërkesës nga Gjykata.
Komuna e Graçanicës ka kontestuar vendimin, me pretendimin se bie ndesh me nenin 3 [Barazia para Ligjit], nenin 7 [Vlerat] dhe nenin 52 [Përgjegjësia për Mjedisin Jetësor] të Kushtetutës. Po ashtu, pretendoi se procesi i miratimit të atij vendimi nuk ishte transparent, gjithëpërfshirës, por i njëanshëm dhe përjashtues.
“…duke marrë parasysh që Komuna e Graçanicës para miratimit të tij (i) nuk ishte njoftuar nga Qeveria e Republikës së Kosovës apo Ministria kompetente e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës; (ii) nuk është konsultuar gjatë përgatitjes së projektit të ndërtimit të qendrës banesore që do të realizohej në territorin e Komunës, gjë që prodhon pasoja për Komunën e Graçanicës dhe kjo ka të bëjë me synimin e Qeverisë për të hequr pjesë të njësive kadastrale në një sipërfaqe të konsiderueshme që janë në pronësi të Komunës”, thuhet në vendim.
Andaj, parashtruesja e kërkesës ka pretenduar se nuk i di detajet e mënyrës dhe kritereve sipas të cilave është vendosur. Pretendoi se Qeveria nuk i ka respektuar dispozitat ligjore të Ligjit për pronën publike. Po ashtu, tha që pa konsultim dhe miratim paraprak, Komunës së Graçanicës i hiqet e drejta për të administruar pronën e saj.
“Qeveria e Republikës së Kosovës, gjithashtu, me rastin e vendosjes, nuk e ka marrë parasysh ndjeshmërinë se në pyetje është një komunë me shumicë serbe, edhe pse ndjeshmëria për komunitetet dhe komunat me shumicë serbe njihen me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe Ligjin nr. 03/L-040 për vetëqeverisjen lokale. Me miratimin e vendimit të lartpërmendur, Qeveria e Republikës së Kosovës e kufizon komunën e Graçanicës, këtu paditësin, në ushtrimin e kompetencave vetanake të parapara me nenin 17 të Ligjit nr. 03/L-040 për Vetëqeverisjen Lokale, të cilat nuk mund të kufizohen dhe as hiqen me ligje tjera”, thuhet më tej.
Sipas parashtruesit të kërkesës, miratimi i njëanshëm i vendimit të kontestuar ka për pasojë që për parcelën nr. 17-8 ZK Graçanicë të parashikojë konfiskimin e një pjese të konsiderueshme dhe se Komuna e Graçanicës ka planet e saj më të vjetra për parcelën e përmendur, të cilat janë me interes publik për Komunën dhe qytetarët e saj.
Më tej, parashtruesi i kërkesës ka pretenduar se Qeveria me marrjen e vendimit të kontestuar në mënyrë të njëanshme nuk ka marrë parasysh, ndër të tjera, se rrezikon interesat e përgjithshme, zhvillimore dhe ekonomike të Komunës së Graçanicës dhe qytetarëve të saj.
“…dhe Vendimi në fjalë është akt administrativ në formë të dekretit, që është në kundërshtim me parimet e demokracisë, sepse me shqiptimin e vendimit të kontestuar, cenohen interesat e Komunës së Graçanicës dhe në masë më të madhe cenohet kontributi i saj në zhvillimin e përgjithshëm të Republikës së Kosovës”, citohet më tej në vendim.
Duke marrë parasysh se Qeveria ka ndërmarrë hapa për ndërtimin e objektit, Komuna e Graçanicës ka kërkuar nga Gjykata Kushtetuese që të vendosë masë të përkohshme, me të cilën do të shtyjë ekzekutimin e vendimit të Qeverisë deri në nxjerrjen e vendimit nga gjykata.
Gjykata Kushtetuese ka vlerësuar se pretendimet dhe faktet e prezantuara nga Komuna e Graçanicës ngrenë çështje të nivelit kushtetues të cilat ndërlidhen me garancitë kushtetuese për organizimin dhe funksionimin e vetëqeverisjes lokale dhe legjislacionin me interes vital, sipas përcaktimeve të Kushtetutës dhe ligjeve të aplikueshme në Republikën e Kosovës.
Gjithashtu, Kushtetuesja ka vlerësuar se pezullimi i vendimit të kontestuar mund të “evitojë rreziqe apo dëme të pariparueshme” të cilat lidhen me cenimin e mundshëm të përgjegjësisë dhe kompetencave komunale përkitazi me posedimin dhe menaxhimin e pronave komunale.
Po ashtu, kjo Gjykatë thekson se vlerësimi i kushtetueshmërisë së vendimit të kontestuar është në interesin publik, pasi që i shërben sigurisë juridike ndërlidhur me pasojat eventuale që mund të afektojnë përgjegjësitë komunale, përfshirë dëmin e pariparueshme që mund të pësojë buxheti i Komunës së Graçanicës, gjë e cila rrjedhimisht mund të ndikojë në mirëqenien ekonomike dhe sociale të qytetarëve të saj.
Andaj, Kushtetuesja vendosi që ta miratojë kërkesën për masë të përkohshme, në kohëzgjatje deri më 31 tetor 2025 dhe ta pezullojë menjëherë zbatimin e Vendimit (Nr.05/218) të miratuar nga Qeveria e Republikës së Kosovës më 28 gusht 2024.
